Wotlět do juha

Je ćma wonka – mokra, šlipotata dohodowna ćma. Běštaj na awtodróze šmjatańcu wočakowałoj, ale budźetaj drje dočasnje na lětanišću. Při wotjězdźe doma bě so hólc ze swojim wačokom dozady stłóčił, zo by trochu drěmać móhł. Jeho prěni swójski dowol po maturje. Wona słyši jeho hłós ze zadnjeje ławki awta: »Mam wšitko?« Praša so jeho, za pućowanskim pasom, za lětanskej kartku, ničo druhe jej njepřińdźe na mysli. Potom so tola hišće dale praša, za medikamentami, za słónčnej žałbu, za drobjazom. Sady su tróšku zwiska mjez nimaj. Wón kóždy króć za sebje nygnje. Wobkedźbuje to w zadnim špihelu.

»Tak potajkim ničo k hodam lětsa, wjesołe hody w kupanskich cholowach!« Chce komiska być, někak, ale na to wón njereaguje, jeje přispomnjenjam so wón njesměje, hdźe tež to, wona komiska njeje.

Widźi jeho mjezwočo w zadnim špihelu, nic jeho hubje, nic jeho nós, widźi jeho woči, nětko. Nětkle, tak krótko do jeho wotlěta, zmóžnja so jej njenadźity pohlad. Maks nochce, zo jemu direktnje do woči hlada. Nic, zo by so tomu wuwinył, ale wón to njelubuje, tutu direktnosć. Jeje pruwowacy pohlad je za njeho kaž skalpel, kiž so jemu do duše zakłóje a kiž wón hidźi.

Wona to wě, jeho duša je za nju kaž na slěbornym tableće. Před lětami bě młódši, přitulniši. Je nabył, na nazhonjenjach, na sebjewědomju. Wona je so nawučiła. Špihel mjez nimaj dowola pak jej nětko wony krótki, tajny, ilegalny pohlad maćerje.

Wulke lampy na parkowanišću lětanišća wobswětluja nóc kaž swětłomjetaki. Pokazuja pućowacym směr do hoberskeho twarjenja a k dožiwjenjam zwonka kóždeje wšědnosće.

Mataj dosć chwile. Jeho lětadło wotleći někotre mjeńšiny po połnocy. Parkowanišćo je połne awtow, bjez zwukow nocy. Hólc w swojim wačoku kramosći, wona ma hišće ruce na wodźidle awta. Njeje dotal hišće nikoho do lětadła rozžohnowała. Jenož do busow, do ćahow, do mjenje stracha, do mjenje zwažliwosće. Hoberska hodowna reklama před njej so zaswěćuje a hašuje. Njepřestawajcy. W takće sekundow. »Rytmus lět«, wona pomysli. Wona by so jeho rady hišće něšto woprašała, něšto, štož by jemu pokazało, zo wona za nim steji, zo k njemu steji. Mjelčitaj. Njemóže so přewinyć.

Wulězetaj z awta. Je přelochko zdrasćeny, jej hakle nětko napadnje. Najpozdźišo w Moskwje, na krótkej mjezystaciji, hdźež chce sej město wobhladać, budźe mjerznyć. Ruska zyma. Njesmě sej to předstajić, nětko. Ale ničo njepřispomni. To bě sej hólc hižo před lětami zakazał, komentary, jeje, k jeho woblečenju. Něšto bolostnje w njej zaspinje, hdyž na to mysli, zo budźe zymu mrěć. Ale na cilu budźe horco. Zakusnje sej dobru radu. Jeju poslednje mjeńšiny nochce kazyć. W jeho přitomnosći so kontroluje. Je napinace. Tuta jeje kontrola wobdawa ju mjeztym kaž płašć. Přihladuje sebi. Kak sebje a jeho kontroluje. Wě, zo jimaj z tym škodźi. Ale njemóže so tuteje swojej kontrole wzdać, by něšto skomdźić móhła, přewidźeć, hdyž so jemu derje njewjedźe.

Před zachodom do twarjenja lětanišća wón wokomik pozastanje. Je połny napjatosće a zboža a wočakowanja. Potom zastupitaj. W lětanskej hali pytataj za taflu z časami wotlětow. »Tam.« Wona nygnje do směra swěćatych nadpisow. Jeho lět – njepřestawajcy błyskotace so lampki: Bangkok. 0.10 hodź.

Wona pohladnje na časnik. Přewjele časa hišće do wotlěta. Čuje jeho rozpjeršenosć. Wot nazymy klinči jej mjeno dalokeho města we wušomaj. Mjeztym město znaje, znaje kraj a kupy a přibrjóh a geografiske hranicy. Je sej hólcowe prospekty a pućowanske přewodniki wobhladała. Před lětami bě jej kraj njeznaty – zasukany, zawity, cuzy.

Stupataj po schodach do prěnjeje etaže lětanišća. Tam je běrow thailandskeho lětanskeho předewzaća. Je hišće zawrjeny. Posydnjetaj so do mjechkich křesłow. Młoda swójba pódla njeju z ćěšenkom. Čakaja tohorunja na lět do Moskwy. Jeju rušćina je mjechka a melodiska a spěšna a ju nětko zamyli. Hólc listuje w swojim pućowanksim přewodniku. Na wšěch stronach polěpjene papjerki. Wona hlada z woknom na nócne lětanišćo. Potom na jeho pohladnje. »Na, to budźe njeměrna nóc.« Wón jenož z ramjenjomaj suknje. Nerwozny stajnje zaso do směra lětanskeho běrowa pohladnje. Skónčnje so prěni nastupja. Wón stanje a prosy ju, na jeho wačok kedźbować. Tak ma jeje čakanje tu hišće někajki zmysł. Po chwili so ze swojimi papjerami nawróći. Su jenož hišće kročałki hač ke kontroli pućowacych.

Wobjimataj so na wotlět, a wón směje so swoje šibałe hólče smjeće. Wotnětka póńdźe bjez njeje. A bjez někoho druheho. Wón zhubi so, nablaku, za sćěnami čakanskeje rumnosće, bjez předwarnowanja, dołhi šwižny sćin. Wona njemóže myslić. Moskwa. Južne morjo. Čertowski kotoł Bangkok naposledk. Za tři njedźele so nawróći.

Wona dojědźe sej z awtom na swobodne polo za lětanišćom. Wottud móžeš lětadła wobkedźbować, kak startuja, kak přizemja. Za tutu hodźinu je jenički lět připowědźeny. Tak so njebudźe zamylić móc. Wona wotstaji awto na kromje pola, w bliskosći płota, kiž dźěli lětanišćo wot zbytneho kraja. Zalěze z awta a dźe někotre kročele přez polo. Jej je zyma, zymna decemberska nóc bjez hwězdnišća. Dyrbi dołho čakać. Přestupuje wot jedneje nohi na druhu, běha tam a sem, ruce hłuboko w zaku a nós w šawlu. A potom je tola wuhlada, lětadło so spěšnje a spěšnišo bliži, z wulkej mocu zběhnje so wot lětanišća, pozběhuje so do nócneho njebja w nahłym lěće, njeskónčnje dołho zda so jej, přibližuje so njebju. Z mócnym tempom ćěri hólc wotsal. Po chwili hižo njemóže rjec, kak daloko je so lětadło hižo wotsaliło, přetož přeco hišće widźi čerwjeny błyskot lampow w nocy.

Nócne polo šeri. Spěšnje wona wotjědźe. Wodychnje na wobswětlenym parkowanišću.

Doma wotamknje durje do ćicheho bydlenja. Zastupi do jeho stwy a sydnje so na rozborkane łožo, widźi pozabyte wěcy na špundowanju. Šawl, kiž je jemu hišće přityknyć chcyła a kiž nětko tu leži, popisana papjerka z mjenami a městami. Zběhnje budźak a połoži jón na łožo. Pohladnje na termostat tepjenja, je nastajił škit před zmjerzkom. Wona stanje a wopušći dźěćacu stwu.

W přichodnych dnjach zdźěła wšitko mechanisce. Běži z předešćnikom přez wukupjene hodowne wiki, kiž pokazuja we wšěch róžkach wotpřimane wjeselo adwentneho časa.

Wječor wróći so z dźěła z nadźiju na někajku powěsć wot hólca. »Přizjewju so jenož, hdyž je trěbne«, bě wón jej při wječeri do wotlěta připowědźił. Bě jemu spjekła picu, najlubšu jědź jeho dźěćacych lět.

Ma mało dźěła, hdyž wón doma njeje. Bydlenje pomałšo dycha. Dohodowny čas sej natyka z koncertami, z wopytami, z rozpjeršenjom. Na wopytach so za hólcom prašeja, dyrbi wotmołwjeć, dyrbi so na njeho dopomnić, dyrbi myslić na tónle čertowski kotoł. »Južne morjo by tola dosahało«, praja jej porokujo, połni zadźiwanja, nihdy nanihdy njebychu swojim 18lětnym dowolili tajki dowol, ně, maja swoje dźěći kruće w horšći. »Što, hdyž so jemu něšto stanje?« Ale to so hižo njeprašeja, prašenje rysuje so něme w jich wobličach. Čakanje na prěnju powěsć wot njeho žerje jeje mocy.

Prěnje hody bjez syna. Wječor wupřestrěje sej pućowansku kartu. Znaje jeho plan, je wšitko dokładnje planował. Tamle dyrbjał nětkole być a jeje woči měritaj so na mórski přibrjóh.

Po chwili stanje, sfałduje kartu a zapinje swěčki na hodownym štomje. Pod nim leža do pisaneje papjery zawalene jeho hodowne dary. Stupi so před wokno a hlada na nócnu aleju.

Je so mócnje sněhować započało a tołsty sněh so spěšnje hromadźuje w papjernikach a mjez kolijemi tramwajkow. Třěcha Trinitatisoweje cyrkwje so w sněze hodownje zyboli. Před jeje domskim pušća tramwajka zapozdźene nócne hawrony domoj.

Na druhi dźeń přijědu přećeljo rano ze sněhakami na awće po nju. Wězo, zo so jej sobu chce. Po hodźinje jězby wotstaja awto na parkowanišću. Njenadźite drobne hodowne wjeselo, sej sněhaki pod póduše připasać. Před njej wupřestrěwa so čista, runa loipa, kotraž so za němskej hranicu něhdźe w čěskim kraju skónči. Runostajne pohiby na sněhakach nimo wysokeho bahna a wjedroweje stacije. Ćichota tam a pozdźišo w krótkim lěsnym wotrězku. Cuzy sněhakowarjo so spěšnje bliža a wona dyrbi so koncentrować, zo bychu jeje pohiby wostali symetriske. Njebjo je połne sněha a ćežke a připowědźa něšto, štož je jenož we njej a štož hišće nima słowa. Za hranicu w čěskej wjesce so smykaja po hładce wujězdźenej dróze hač do korčmy. Štapaja sněhaki a kije do hłubokeho nasypa pódla zachoda a wotklepaja sej sněh z drastow. Směja so, włosy a brjowki su z móličkich lodźanych kapkow cyłe běłe. Zastupiwši do korčmy so jim ćežki dym jědźe a ćopłoty a přepoćenych drastow a hary swobodneho dnja napřećo wala. Pinčnica nosy njepřestawajcy čěske piwo a jědź z knedlikami. Tu chce so jim wostać, tu je korčma, kaž zrědka hišće w Čěskej. Kóčka skoči ze špundowanja na kamor a wudźěra na nich wothorjeka. Na sćěnje wisa telewizor a pokazuje lodohokej, wosebitu hodownu hru za muži. Tu je tež hišće za nich městna. Piwo po napinacym sněhakowanju, pinčnica nosy je wobhladniwje po połnej korčmje a prěnje piwo tež za nich – jako wobrazy njenadźicy přeskoča.

Přez wobrazowku telewizora mikotaja spěšne hektiske wobrazy. Bangkok. Wobrazy z Bangkoka, potom wobrazy přepławjenych přibrjóhow při morju, ludźo we wodźe, bjezmócnje z rukomaj kiwajo. We wodźe płuwajo cyłe chěže. Čěski sćelak wusyła do šuma korčmy njepřestawajcy wobrazy přirodneje katastrofy. Wona storči z łochćom wo škleńcu a piwo so rozlije a napanca susodej cholowy droheho sněhakoweho wobleka. »To tola kedźbujće«, němski hósć na nju wujědźe. Wona so stróži, to njeběše chcyła. Jej je hańba tuteje jeje njekedźbliwosće dla. Pinčnica wobradu wuhladajo přiskoči. Wobrazy pućuja dale po mórskim přibrjóze. Něchtó telewizor na lodohokej přepinje.

Žołma we njej. Rozpřestrěwa so po cyłym ćěle, lěze jej do stawow, docpěje mozy. Zalěpi kóždežkuli myslenje, tam něhdźe při morju dyrbjał hólc nětko być.

»Hej, Marija, słyšiš ty nas hišće?«

Po samsnej čarje wróćo na sněhakach. We wysokim bahnje a mjez kerkami je so směrkanje zasydliło. Z połnych hałuzow štomow so drobnje sněhuje. Pěšcy su ze swojimi stopami loipu rozteptali. Sněhakuje so ćežko a wona ma prócu, zo njeby so za druhimi zhubiła.

Psyk jim napřećo přiběži. Nima stracha před sněhakowarjemi. A wona cyły čas mysli, zo hólcej to njeje dowolić směła a potom jenož hišće mysli, zo so piwo z cholowow tola lochce wupłoka a zo njebě trěbne, so dla toho tak naduwać.

Pozdźišo w awće poskaja němske powěsće. Rozkładowanja ekspertow na wšěch sćelakach. Wozjewjenje wosebiteje telefonoweje hotline za přiwuznych. Hólc je sam po puću, žadyn pućowanski běrow jeho registrował njeje. Pomału hiba so před nimi awtowa kolona. Skónčnje su doma. Prosy jich hišće k sebi. Nochce sama być nětko. Je ćopło w bydlenju. Kładu mokre rukajcy a čapki na tepjenje. Wona přihotuje w kuchni čaj. Něchtó zapinje telewizor. W bydlenskej steji telefon. Čerwjena lampka wotmołwjaka so swěći. Njeje hnydom na to dźiwała. »Marija, powěsć za tebje,« wołaja za njej do kuchnje. Wona spěcha a woni na nju hladaja. Wotzběhnje słuchatko. Potom słyši hłós hólca: »Tu je Maks. Wjesołe hody, mama. Moskwa je krasna a mi njeje zyma.«