Francosce

Dołhi čas bě wón so hižo na to wjeselił ju skónčnje zeznać, wšitko wokoło njeje wuslědźić. Wot horjeka wón dele hladaše. Wysoke horizny. Mokre doły. Rěčki. Hnydom so do njeje zahlada. Jeje krasne mjezwočo jeho zakuzła. Wón so čuješe kaž w sedmych njebjesach a wuži jeje napohlad. Wona ležeše skónčnje před nim, jenož wona, ničo druheho. Žane šlebjerdki. Žane mróčele. Žana mła. Wona, tak kaž bě Bóh ju stworił. Ničo jemu njezataji, ničo njeschowa. Dwaj wotstejacej předmjetaj na wysokimaj horomaj. Zdaštej so jemu kaž małej twjerdej kamuškaj, ale njemóžeše to dokładnišo zwěsćić. "Zawěsće něšto wažne," jemu rozum šeptny.

Skoro bližeše so jeje hłownemu městu. Přerjane a krasne wono bě, w małej žłobinje a rěka přez nje ćečeše. Wón předstaji sej skrótka, kak by było je w ćmě widźeć, ale suny tutu mysl spěšnje na bok - by to zawěsće tež putacy napohlad był, ale wone so jemu we wokomiku w swětle lěpje lubješe. Chcyše so runje do města zanurić, hdyž so naraz kurjakowa swěca zaswěći a stewardesa kazaše jemu so připasać. Lětadło wopušći pućowansku wysokosć a započa so zemi bližić. Rjany napohlad so zhubi - "Budu će hdy zaso tajku widźeć?" so wón prašeše.

Na lětanišću hižo přećelka na njeho čakaše. "Póńdźemoj najprjedy raz do mojeho hotela w Avenue de Suffren," wona fifoleše, po tym zo bě jeho wobjimała a přewšo luboznje z dołhej hubku witała. "Pój sobu do teje limuziny tam, wona naju dowjeze. W mojej wosobinskej stwě w hotelu móžeš swoje zmachi wotstajić a ja ći swój kraj pokažu," přeprosy wona jeho dale. Jako běchu po - znajmjeńša za šofera - napinacej jězbje přez chaotiski wobchad města dojěli, bě jenož hišće krótki puć hač horje do jeje stwy na wjerchu hotela. Wězo ma tajki sławny a smjerćdrohi hotel lifty. Swoje ćežke kófry wotstajiwši da wón so na jeje łožo padnyć a zastona. "Na, nětko nječiń tak, kaž by hižo hotowy był", so wona hóršeše, "chcych ći tola hišće swój kraj pokazać." "Nětko hnydom?" wón znapřećiwi, stož pak skerje tak chutnje njeměnješe. Wězo chcyše wón wšo tak spěšnje kaž móžno zeznać. Hižo měješe jeho za ruku a wjedźeše jeho won do zajimawych potajnosćow, kotrež bě wona jemu slubiła.

Krasne wuhladko so jemu skićeše, jako wobaj wopušćištaj swoje domske. Chcyštaj sej najprjedy hłowne město wobhladać. Wšak njepraji so bjez přičiny hłowne město k tomu. Je jara wažne so tež wo nje starać, a nic jenož wo krajiny a druhe zajimawostki. Jej so lubješe, kak wón so po jeje měsće pohibowaše a hubkowaše. Běše to krasne začuće jeho tak blisko měć, po tym zo běštaj tak dołho za sobu žedźiłoj. Wón chcyše sewjer jeje kraja lěpje zeznać, wona njebě přećiwo tomu. Ćopłota stupaše we njej, jako wón so sewjernym kónčinam wot Picardije, přez Normandiju, hač do Bretanje lubosće połny wěnowaše a wšitko ze spodobanjom přiwza. Zlěwa a krótko na to tež sprawa zadu lochce wětřik a wona radostnje zakřiča, jako wón na kulinariskimaj specialitomaj jeje kraja hrymzoleše. To scyła njeklinčeše za někajkej Jeanne d'Arc.

Na wuchodnej dróze so wón poda dale do juha na směr Biskaje a zapleńčowaše jeje stronu a tež tamnu, Lorraine mjenowanu, na kotruž wona jeho ze zwjertnjenjom hłowy dowjedźe. Krasne mjeno za tajke něšto lubozne. Přeco wrótnišo a spěšnišo wšitko bu. Wonaj započeštaj so poćić, tuž chcyše wón dale do juha, hdźež pak zawěsće tež chłódnišo njeběše. Pućowanje po horach Centralneho masiwa bě hižo z dawneho časa jeho són. Wona poča so radosćiwje a přeco bóle pod nim pohibować. Wjerškaj horow běštej mjeztym twjerdej a wón so z wulkim wjeselom dołho wokoło njeju seklowaše a skónčnje tež twjerdej předmjetaj na wjerškomaj zapleńčowaše. Na něšto so při tym dopominaše, ale što to jenož bě? Wšojedne!
W juhu bě hišće wjele k přeslědźenju.

Bližo so južnemu přibrjohej, wuhlada wón jeje Notre Dame, kiž drje w tutym intimnym wokomiku jenož tak rěkaše, dokelž wšak jeje rěč duala nima. Pomału so wón do jeje najswjećišeho zanurješe. Njezwěri so hnydom zastupić, ale přeslědźi blišu wokolinu. Trawnik wokoło swjatnicy běše derje hladany, runje hakle syčeny a so čerstweje mokroty dla - pozdaću bě so před krótkim hakle krjepiło - błyšćeše. Cyrkej běše wysoka a daloko horjeka bě kónčk widźeć. Přeco wotřišo wona stonaše, jako wón, najprjedy skedźbnje, potom přeco zmužićišo, potajnstwo tutoho kónčka přepytowaše.

Přeco bóle wona jeho k sebi ćahaše, doniž so wón njesmili. Hišće raz cyły kraj wobšěrnje wobjězdźi. Přewinywši nahłe horizny, hłuboke doły a mjechke płoniny zdoby sej žołty trikot, kotryž přez swoju Eiflowu wěžu sćahny. Rewolucija wudyri a pod wyskanjom cyłeho kraja zaćahny wulki wjednik Napoleon po Champs-Elysée dale přez Triumfowe wrota. Jeje Moskwa běše tak horca, kaž by so paliła. Střasenja pohibowachu so po cyłym kraju, po cyłym kontinenće, jako so sławny wójnski rjek wucychnowaše. Dale bóle so wšitko tam a sem ćiskaše, doniž so wšitko hromadźe njesćahny. Waterloo.

Bjez toho žołteho trikota by wona drje nětko tójšto wobydlerjow wjac měła. Jemu bu módre-běłe-čerwjene před wočomaj a dospołnje wučerpany padny wróćo na drohotne, ale přez jeju wrótny wulět trjebane, somoćane poslešćo hotela. Zo so wonka awta palachu, jeho dale njemyleše. Runje tak bě sej to w Pariskim Hiltonje předstajił.